Αλεξ Οικονομίδης Ο σπόρος της αλλαγής
Συνέντευξη στον Βαγγέλη Δαβιτίδη
Share |

Για τον Ελληνολιβανέζο Αλεξ Οικονοµίδη το µεγαλύτερο πρόβληµα είναι ότι «µεγαλώνουµε σε ένα σύστηµα το οποίο µας κάνει να πιστεύουµε ότι η τροφή µεγαλώνει στα ράφια, το καθαρό νερό σε πλαστικά µπουκάλια, η υγεία στα χέρια των γιατρών, η εκπαίδευση στα ιδρύµατα και ότι το χρήµα είναι το κλειδί για τα πάντα». Με το ντοκιµαντέρ του “A seed for change” µας ταξιδεύει στην ελληνική και λιβανέζικη επαρχία καλώντας µας να ανακαλύψουµε το δικαίωµα µας να καλλιεργήσουµε τη δική µας τροφή, να µαζέψουµε το δικό µας σπόρο και να τον ανταλλάξουµε µεταξύ µας. Ακόµα και στις ταράτσες και τα µπαλκόνια µας εδώ στην πόλη…


Άλεξ πως ξεκίνησες το “A Seed for change”;
Χάρη στην οικονοµική κρίση. Όταν αρχίζεις να έχεις πολύ χρόνο διαθέσιµο ασχολείσαι µε κάτι καινούργιο. Και επίσης από µια σύµπτωση. Επιστρέφοντας από την παραλία στο Σχοινιά µε την τότε κοπέλα µου σταµατήσαµε σε κάτι φυτώρια. Εκεί ρώτησα αν τα φυτά του είναι βιολογικά. Από την απάντηση κατάλαβα ότι δεν έχω ιδέα τι σηµαίνει βιολογικά. Ήµουν ένας από όλους αυτούς που τα έχει µπερδέψει όλα.

Τι σηµαίνει βιολογικά λοιπόν;
Για χιλιάδες χρόνια µέχρι το δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο όλα ήταν βιολογικά. Δηλαδή η παραδοσιακή καλλιέργεια ήταν αυτό που λέµε σήµερα βιολογική. Δε βάζαµε φυτοφάρµακα. Το σύστηµα της φύσης στηρίζεται στην αλληλεξάρτηση. Η αγελάδα τρώει χόρτα, αφήνει κοπριά, θρεπτική ουσία, όλο είναι ένα σύστηµα. Αυτή είναι η βιολογική καλλιέργεια. Ο σπόρος µεγάλωνε, έφτανε στην ωρίµανση, ξαναέπεφτε, και συνέχιζε την επόµενη γενιά του. Αναπαραγόταν.

Τώρα δε γίνεται αυτό;
Τώρα είναι διαφορετικά. Έσπασε ο κύκλος της φύσης. Τα ζώα είναι εγκλωβισµένα σε κτίρια. Αποµονωµένα. Επίσης προτιµούµε τις µονοκαλλιέργειες επειδή δεν µπορεί η µηχανή να ξεχωρίσει διαφορετικά είδη που µεγαλώνουν παρέα. Το µηχάνηµα ξεχωρίζει τους σπόρους σε δευτερόλεπτα.  Τώρα µε την συµβατική καλλιέργεια εννοούν την χηµική καλλιέργεια.  Έχουν διώξει από το χωράφι όλα τα φυτά που δε θέλουν. Παρόλα αυτά στην φύση αυτά έκαναν κάτι. Τώρα βγάζουν τα αγριόχορτα από το χωράφι τους. Το αγριόχορτο όµως έχει την ικανότητα να τρυπήσει το χώµα σε βάθος και έχει χοντρή ρίζα η οποία πάει µέτρα κάτω. Αυτό σηµαίνει ότι όταν ποτίζεις ή όταν βρέχει το νερό αποθηκεύεται πολύ βαθιά στο χώµα και διευκολύνει τα άλλα φυτά που δεν έχουν τόσο δυνατή ρίζα να χρησιµοποιήσουν αυτή την τρύπα που δηµιούργησε το αγριόχορτο για να φτάσουν στο νερό. Και όταν έχει ξηρασία το φυτό παραµένει ζωντανό. Στη φύση όλα είναι µετρηµένα, όλα έχουν ένα ρόλο. Οπότε όταν βγάλαµε όλα τα φυτά, αποµονώσαµε όλα τα ζώα, υποχρεωθήκαµε να επαναφέρουµε τη χαµένη ισορροπία µε χηµική ουσία. Η οποία στην ουσία έχει σκοτώσει το χώµα. Δυστυχώς το χώµα έχει γίνει απλά ένα νεκρό παρκινγκ για φυτά. Έχουµε σκοτώσει το γεωσκόληκα, που αφρίζει το χώµα, αφήνει ασβέστιο, το σάλιο του που είναι πολύ θρεπτικό. Έχουµε σπάσει αυτόν τον κύκλο. 

Είναι αλήθεια ότι οι πολυεθνικές πατεντάρουν σπόρους;
Οι πατέντες δουλεύουν περισσότερο για τα γενετικά µεταλλαγµένα τα οποία αυτή την στιγµή είναι περιορισµένα στην Ευρώπη ακόµα αλλά έρχονται µε φόρα. Εδώ στην Ευρώπη καλλιεργούµε σε µεγάλη κλίµακα υβρίδια. Όχι τα φυσικά υβρίδια, αλλά τα F1 υβρίδια. Δηλαδή επιλεκτικά παντρεύουν συνέχεια το φυτό µε τον εαυτό του και παίρνουν ένα πολύ καθαρόαιµο φυτό.

Για να καταλάβω αν το ίδιο το κάναµε σε ανθρώπους θα το λέγαµε ευγονική;
Αν το κάναµε σε ανθρώπους θα ήταν αιµοµιξία. Φαντάσου ότι το σπόρο που παράγουν τα F1 υβρίδια δεν µπορείς να τον ξαναφυτέψεις. Θα βγει κάτι µεταλλαγµένο.  Όπως στους ανθρώπους, θα βγει χωρίς αυτί, χωρίς δάχτυλα 

Πάµε πίσω στο πως ξεκίνησε το project σου «Α seed for change».
Από το φυτώριο εκείνο λοιπόν στο Σχοινιά αποφασίσαµε να πάρουµε σπόρους από κολοκύθια. Τα φυτέψαµε χύµα, δεν είχαµε ιδέα. Μετά από κάτι µήνες γίνανε τέρατα. Δε σταµάταγαν  να µεγαλώνουν. Γελάσαµε πάρα πολύ, λέγαµε «τι κάνουµε τώρα»; Άρχισα να διαβάζω στο διαδίκτυο και να ενηµερώνοµαι. Τι είναι υβρίδιο, τι είναι µεταλλαγµένο, τι είναι φυσικός σπόρος. Με προτροπή ενός φίλου µου παραγωγού αποφάσισα να κάνω ένα script για ντοκιµαντέρ. Ξεκίνησα γυρίσµατα, κατέθεσα ένα δοκιµαστικό trailer σε ένα ίδρυµα στη Βυρηττό το οποίο χρηµατοδοτεί τέτοια project. Τα λεφτά δεν τα πήρα ποτέ αλλά και τα γυρίσµατα δεν τα σταµάτησα ποτέ! Έτσι σήµερα µετά από δύο χρόνια µοντάρω και σύντοµα, µέχρι το τέλος του έτους το ντοκιµαντέρ θα είναι έτοιµο χωρίς χρηµατοδότηση. 

Τι θεωρείς πιο σηµαντικό από αυτά που είπες στην οµιλία στο TEDxAcademy;
Έχουµε το δικαίωµα να καλλιεργήσουµε δική µας τροφή. Να µαζέψουµε το δικό µας σπόρο και να τον ανταλλάξουµε µεταξύ µας. Είναι ανθρώπινο δικαίωµα αυτό. 

Αυτή τη στιγµή βάλλεται αυτό το δικαίωµα;
Βέβαια. Υπάρχουν οδηγίες όπου περιγράφεται µε απίστευτη λεπτοµέρεια το κάθε προϊόν που βρίσκεται στο ράφι του σουπερµάρκετ. Τι βάρος πρέπει να έχει η τοµάτα, το χρώµα της, το σχήµα της κλπ. Αν πας τώρα στο σουπερµάρκετ θα δεις ότι όλες µοιάζουν.  Αυτό στην φύση δεν υπάρχει.  Όταν λοιπόν εσύ το απαιτείς αλλιώς δεν µπαίνει το προϊόν στο ράφι, σηµαίνει ότι έχεις πει όχι στα γνήσια τα σπόρια. Παρότι θα µπορούσαν να είναι χίλιες φορές καλύτερα, να έχουν καλύτερη γεύση, πιο ωραίες µυρωδιές.

Πώς άλλαξε τη διατροφή σου το “A Seed for change”;
Mπορώ πλέον να ξεχωρίσω ενεργειακά τα προϊόντα που τρώω. Δηλαδή ξέρω ότι ένα φρούτο που είναι εκτός εποχής έχει κάνει τουλάχιστον δεκαπέντε χιλιάδες χιλιόµετρα για να φτάσει σε µένα. Φαντάσου την ενέργεια που σπαταλήθηκε για να το φέρουν. Ο καθένας µας µπορεί να κάνει κάτι. Όταν λες δεν το θέλω έχεις κάνει ήδη κάτι. Όταν δεν θα έχει ζήτηση, δεν θα υπάρχει αυτό το πράγµα. 

Πόσο εύκολο είναι να προµηθευτεί κανείς προϊόντα που προέρχονται από παραδοσιακούς σπόρους;
Η εναλλακτική κοινότητα «Το Πελίτι» έχει κάνει πολύ καλή δουλειά χαρτογραφώντας  όλους όσους καλλιεργούνε παραδοσιακά σε όλη την Ελλάδα. Προσπαθεί να ξαναφέρει στην αγορά παλιές ποικιλίες που έχουν χαθεί. 

Υπάρχουν ποικιλίες αυτή την στιγµή που τις έχουµε χάσει οριστικά; Που δεν έχουµε τους σπόρους τους;
Βέβαια. Όταν πήγαινες παλιότερα στην λαϊκή έβρισκες σταφύλια εικοσιπέντε ειδών, τώρα βλέπεις δύο. Επιµένω ότι τα σπόρια δεν ανήκουν σε κανέναν και δεν είναι κάτι εµπορεύσιµο που µπορείς να το πουλάς και να το αγοράζεις. Αφήνω ανοιχτό σε οποιονδήποτε θελήσει να κάνει δωρεά και να στηρίξει το project να µπει στο

www.aseedforchange.com   

 

Παρακολουθείστε την οµιλία του Αλεξ Οικονοµίδη στο TEDxAcademy:

http://www.tedxacademy.com/talks/alex-ikonomidis---grow-our-way-out-of-the-crisis



fashion addiction