Παλιές μουσικές, ρετρό στιλ… η νοσταλγία είναι γοητευτική. Και η μνήμη επιλεκτική. Ξεχνάμε εύκολα; Ιστορικά, ίσως ναι. Ο EdCooke είναι Grand Master of Memoryτο οποίο σημαίνει ότι μπορεί να απομνημονεύσει έναν αριθμό 1000 ψηφίων και τη σειρά ανακατεμένων φύλλων από δέκα τράπουλες μέσα σε μια ώρα! Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η τεχνική της μνήμης;
Πότε ήταν η πρώτη φορά που διαπίστωσες ότι έχεις αυτό το ιδιαίτερο ταλέντο;
Όταν ήμουν νεότερος είχα κάποιες ασυνήθιστες ικανότητες
απομνημόνευσης αριθμών, ή για κάποιο λόγο θεωρούσα τον αριθμό 574 πιο
ενδιαφέρον από το 34. Η πρώτη φορά που κατάλαβα ότι είναι δυνατό να βελτιώσεις
τη μνήμη σου ήταν όταν ήμουν δεκαοκτώ χρονών και ήμουν στο νοσοκομείο. Εκεί
ήταν βαρετά, αλλά είχε όμορφες νοσοκόμες. Έτσι προκειμένου να τις εντυπωσιάσω
προσπάθησα να κάνω ένα τρικ απομνημονεύοντας τα χαρτιά από μια τράπουλα.
Σύντομα κατάλαβα ότι ίσως να έχω χάρισμα και άρχισα να το διασκεδάζω.
Πώς λειτουργεί η μνήμη; Για παράδειγμα είσαι καλός μόνο στους αριθμούς ή θυμάσαι τα πάντα;
Από μία άποψη δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα που λέγεται
μνήμη, οπότε δεν μπορούμε να σκεφτούμε ότι κάποιος έχει καλή μνήμη
ενώ κάποιος άλλος όχι. Η μνήμη είναι
μέρος όλων όσων κάνουμε, βλέπουμε, ακούμε, θυμόμαστε, σκεφτόμαστε. Όλοι έχουμε
εξαιρετική μνήμη, αλλά μόνο μερικοί θυμούνται. Για να θυμάσαι κάτι πρέπει να το
βιώσεις σαν κάτι ενδιαφέρον. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι δεν έχουν καλή μνήμη
γιατί απλά επικεντρώνονται σε πράγματα που δεν τους ενδιαφέρουν πραγματικά. Μια
φορά έκανα μαθήματα σε ένα παιδί που πίστευε ότι έχει πολύ κακή μνήμη. Το παιδί
ήταν μουσουλμάνος, και κάποια στιγμή μου λέει «α! ξέρω απ' έξω το κοράνι…», και
του λέω: θυμάσαι ένα βιβλίο εξακοσίων σελίδων και λες ότι δεν έχεις καλή μνήμη; Η τέχνη της μνήμης είναι να θυμάσαι πράγματα που δεν σε
ενδιαφέρουν.
Πώς λειτουργούν οι αισθήσεις σε σχέση με τη μνήμη; Είναι συνδεδεμένες;
Πολλοί θεωρούν ότι μία αίσθηση, για παράδειγμα η όσφρηση, είναι περισσότερο συνδεδεμένη με τη μνήμη από κάποια άλλη. Αυτό είναι αλήθεια και ψέματα. Η όσφρηση παράγει συναισθηματικές μνήμες, οι οποίες δεν είναι συνδεδεμένες με ένα συγκεκριμένο χρονικό συμβάν στο παρελθόν. Οπότε, όταν μυρίζεις ένα φαγητό ή ένα παλιό βιβλίο, σου έρχονται στο μυαλό εικόνες από το σπίτι της γιαγιάς σου ή από το δημοτικό σχολείο, αλλά όχι μία συγκεκριμένη στιγμή. Το ίδιο συμβαίνει και με την ακοή, ακούς ένα παλιό κομμάτι και σε ταξιδεύει πίσω στο χρόνο αλλά όχι σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή. Με την όραση τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η όραση τείνει να σε μεταφέρει σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο της ζωής σου, σε μία συγκεκριμένη στιγμή που έχεις ζήσει. Η αλήθεια είναι ότι όλες οι αισθήσεις είναι συνδεδεμένες με τη μνήμη γιατί προκειμένου να αναγνωρίσουμε κάτι θα πρέπει ήδη να το γνωρίζουμε. Η μνήμη μας είναι παντού στη διαδικασία της αντίληψης. Κάθε φορά που αντιλαμβανόμαστε κάτι, είναι επειδή έχουμε σημείο αναφοράς κάτι που θυμόμαστε, έτσι μόνο μπορούμε να το αντιληφθούμε.
Ποια είναι τα βασικά κόλπα που μπορεί να μάθει κάποιος που θέλει να έχει καλύτερη μνήμη;
Το πρώτο που πρέπει να κάνεις, αν και είναι λίγο βαρετό, είναι απλά να προσέχεις. Τις περισσότερες φορές το μυαλό μας είναι γεμάτο σκέψεις και δεν δίνουμε προσοχή. Όταν δίνεις προσοχή σε κάτι έχεις μεγαλύτερες πιθανότητες να το θυμάσαι. Το δεύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε, είναι να προσπαθούμε να συνδέουμε αυτό που μαθαίνουμε με κάτι που ήδη γνωρίζουμε. Για παράδειγμα σου συστήνουν κάποιον που τον λένε Morris, και πιθανό μετά από λίγο να μη θυμάσαι το όνομά του. Αν αυτός ο Morrisόμως μοιάζει με τον MorrisGibsαπό τους “BeeGee’s”, τότε είναι πολύ εύκολο να θυμηθείς το όνομά του αφού θα έχεις κάνει αυτή τη σύνδεση.
Οπότε είναι σαν να βάζεις ένα καινούργιο ζευγάρι κάλτσες στο σωστό συρτάρι…
Περίπου έτσι. Ένας άλλος τρόπος για καλύτερη απομνημόνευση, είναι να βιώνεις κάτι σαν να έχει νόημα. Πολλές φορές βιώνουμε κάτι που προσπαθούμε να μάθουμε σαν να μην έχει νόημα, και αυτό το κάνει αδύνατο να το απομνημονεύσουμε. Οπότε είναι τρία πράγματα που μπορείς να κάνεις: να δίνεις προσοχή, να κάνεις συνδέσεις και συνδυασμούς, και να χρησιμοποιείς τη φαντασία σου. Επίσης μπορείς να επαναλαμβάνεις πράγματα. Η επανάληψη είναι πολύ σημαντική γιατί όχι μόνο βοηθά τη μνήμη σου αλλά της λέει ότι αυτό είναι κάτι σημαντικό που αξίζει να θυμάται.
Η μνήμη έχει σχέση με το IQ;
Πολλοί πιστεύουν ότι επειδή έχω καλή μνήμη έχω και υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τέτοια σύνδεση. Είχε γίνει μία έρευνα μεταξύ εκείνων που είχαν διαγωνιστεί στο worldmemorychallenge πριν από δέκα χρόνια. Το συμπέρασμα ήταν ότι είχαν κανονικό προς υψηλό δείκτη νοημοσύνης αλλά όχι κάτι εξωπραγματικό. Η διαφορά τους ήταν ότι χρησιμοποιούν τον εγκέφαλό τους με οπτικό τρόπο, χρησιμοποιούν τη φαντασία τους για να μάθουν, και είναι συγκεντρωμένοι.
Παλιότερα ήταν σημαντικό να έχεις καλή μνήμη. Σήμερα όμως στην ψηφιακή εποχή με τους τεράστιους σκληρούς δίσκους, ίσως η καλή μνήμη να μην είναι τόσο απαραίτητη…
Πιστεύω ότι είναι λάθος να βλέπουμε τη μνήμη σαν αποθηκευτικό χώρο. Οι άνθρωποι δεν είχαν ποτέ καλή μνήμη. Εγώ που έχω ας πούμε την καλύτερη μνήμη στον κόσμο μπορώ να θυμάμαι 1000 αριθμούς σε μία ώρα, ένα ψηφιακό ρολόι μπορεί να θυμάται 1.000.000 αριθμούς σε ένα δευτερόλεπτο. Οι άνθρωποι ποτέ δεν ήταν καλοί στην αποθήκευση δεδομένων με βάση το μέγεθος. Ήταν καλοί στην αποθήκευση διαφορετικών τύπων πληροφορίας, να τη συνδυάζουν, να κάνουν μεταφορές, να τη χρησιμοποιούν, να παράγουν σκέψεις και φαντασία. Ο βασικός ρόλος της μνήμης δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι μνήμες θα είναι πάντα μέρος των σκέψεων, της φαντασίας και της αντίληψής μας.
Ενδιαφέρον. Πίστευα ότι η μνήμη θα ατροφούσε όσο περνούν τα χρόνια γιατί η τεχνολογία κάνει πια πολλά πράγματα για εμάς…Συνηθίζουμε να λέμε ότι η τεχνολογία μας κάνει πιο χαζούς. Στην πραγματικότητα όμως πιστεύω ότι θυμόμαστε περισσότερα πράγματα από ότι στο παρελθόν. Σήμερα βλέπουμε χιλιάδες βίντεο, φωτογραφίες, άρθρα, αλλά ο τρόπος που θυμόμαστε αυτή την πληροφορία είναι διαφορετικός. Συνήθως συγκρατούμε μόνο την ουσία της καθώς και που μπορούμε να τη βρούμε, καμιά φορά όμως τη θυμόμαστε με ακρίβεια. Είναι ενδιαφέρον που οι άνθρωποι έχουν απίστευτη μνήμη σε ότι αφορά τα facebookpostsτους. Θυμούνται συγκεκριμένους ανθρώπους που έκαναν likeσε ένα συγκεκριμένο postπριν από έξι μήνες. Πιστεύω ότι έχει αλλάξει ο τρόπος που θυμόμαστε. Η φαντασία μας γίνεται μεγαλύτερη με όλα τα νέα μέσα που έχουμε.
Υπάρχει κάποια εταιρεία ή οργανισμός που χρειάζεται ανθρώπους σαν κι εσένα;
Είναι μια καλή ικανότητα να μπορείς να μαθαίνεις μεγάλες ποσότητες πληροφορίας με ακρίβεια και είναι λίγος ο κόσμος που το κάνει. Όχι, δεν γνωρίζω κάποια δουλειά που θα χρειαζόταν τέτοιου είδους ικανότητα. Ίσως σε κάποιο καζίνο ή να γίνεις κατάσκοπος. Νομίζω ότι στο παρελθόν υπήρχαν σχολεία όπου εκπαίδευαν κατασκόπους σε τέτοιες τεχνικές.
Επισκέπτεσαι το καζίνο συχνά;
Δεν μου επιτρέπεται η είσοδος στο καζίνο…
Αλήθεια; Δεν σε θέλουν εκεί;
Δεν μου αρέσει ο τζόγος, μου αρέσει όμως να λέω ένα μικρό
ψέμα, ότι δηλαδή με αναγνωρίζουν και μου απαγορεύουν να μπαίνω σε καζίνο, αρέσει
στις γυναίκες.
Το φύλο παίζει ρόλο στη μνήμη;
Όχι. Μερικοί από τους Πρωταθλητές Απομνημόνευσης είναι κορίτσια. Πρόσφατα σε ένα διαγωνισμό στο websiteμας www.memrise.com με δώρο 10.000€, θέλαμε να βρούμε αυτόν που μπορεί να απομνημονεύσει μία τράπουλα σε λιγότερο από ένα λεπτό. Κέρδισε μια κοπέλα 24 χρονών από την Ουκρανία. Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο φύλων, απλά νομίζω ότι οι γυναίκες δεν ενδιαφέρονται να εξασκήσουν αυτή την ικανότητα. Μερικές φορές με έχουν ρωτήσει αν το σεξ έχει σχέση με τη μνήμη, ο σωστός τρόπος να θέσεις την ερώτηση είναι αν το σεξ μνημονεύεται. Η απάντηση είναι ναι. Αξιομνημόνευτα είναι πράγματα που οδηγούν τις επιθυμίες μας, οπότε οτιδήποτε είναι ερωτικό ή αστείο ή γελοίο ή τρομακτικό τείνει να είναι εύκολα αξιομνημόνευτο.
Πόσο συχνά λες στον εαυτό σου, «πώς γίνεται να μην το θυμάμαι αυτό;»
Είμαι ένας master of memory που ξεχνάει τα κλειδιά του. Η
μητέρα μου μού ζητάει συχνά να βγάλω κάτι από το φούρνο σε σαράντα πέντε λεπτά και σχεδόν πάντα το
ξεχνάω. Ξεχνάω πολλά πράγματα, αλλά επειδή η μνήμη έχει να κάνει με την
προσοχή, ξέρω ότι όταν δεν δίνω προσοχή σε κάτι θα το ξεχάσω. Όταν εκπαιδεύω τον
εαυτό σου στις τεχνικές μνήμης, για παράδειγμα να θυμάμαι που έχω βάλει τα
κλειδιά μου, σκέφτομαι ότι τα κλειδιά μου είναι ένα μικρό κατοικίδιο ζώο που το
έχω στην τσέπη μου. Έτσι, χρησιμοποιώντας τη δραστική φαντασία μου, τα χάνω
λιγότερο συχνά.
Ποιο είναι το πρώτο μάθημα όταν διδάσκεις σε κάποιον πώς να εξασκεί τη μνήμη του;
Ξεκινάω με κάτι που θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του για να καταλάβει ότι έχει ουσιαστικά μια καλή μνήμη. Εκπλήσσονται! Λένε: «έμαθα όλους τους πρωθυπουργούς του Ηνωμένου Βασιλείου σε μια ώρα!» Αυτό δείχνει στον κόσμο ότι η μνήμη είναι θέμα τεχνικής και όχι εξυπνάδας ή πόσο παθιασμένος είσαι με τη μνήμη.
Ποια είναι τα επόμενα βήματά σου, τι σκοπεύεις να κάνεις τώρα;
Έχω ξεκινήσει μια εταιρεία που ονομάζεται «Memrise». Η
κεντρική ιδέα είναι να κάνουμε την πληροφορία πιο ενδιαφέρουσα χρησιμοποιώντας τη
φαντασία για να μπορεί ο κόσμος να μάθει και να θυμάται, διάφορα πράγματα πολύ
γρήγορα.
Το επόμενο project που
έχουμε και είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι, ονομάζεται Cat Academy, και η βασική ιδέα
είναι η διδασκαλία γλωσσών με γάτες. Αυτό που διαπιστώσαμε στην memrise είναι
ότι οι άνθρωποι έχουν μια ιδιαίτερα καλή μνήμη για χαριτωμένες εικόνες. Με βάση
αυτό φτιάχνουμε μια εφαρμογή όπου μπορείτε να μάθετε 100 φράσεις στα Ισπανικά
απλά κάνοντας κλικ στις εικόνες των γατών. Είμαι ενθουσιασμένος με αυτό γιατί
είναι κάτι που δεν έχει συμβεί στο παρελθόν. Είναι μια επέκταση των τεχνικών
μνήμης, και παρότι υπάρχουν τεχνικές μνήμης εδώ και χιλιάδες χρόνια, αυτό είναι
το πρώτο παράδειγμα της διδασκαλίας μιας γλώσσας χρησιμοποιώντας... γάτες.
Πιστεύω θα γίνει viral!
Δείτε εδώ την σύντομη video συνέντευξη του Ed Cooke με όλα τα extras.
