Κοιτάς γύρω σου. Σ’ αρέσει αυτό που βλέπεις; Πώς μπορείς να το αλλάξεις; Ίσως αν αλλάξεις το... βλέμμα σου. Ο Γιώργης Γερόλυμπος, ο επίσημος φωτογράφος των κατασκευών του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο φαληρικό δέλτα, θέλει να βλέπει πολλά αλλά να μην τα φωτογραφίζει όλα. Θέλει να ταξιδεύει στον κόσμο αλλά και προς την καλλιτεχνική του ωριμότητα. Συνθέτει την εικόνα με τη φόρμα, προτείνει να διεκδικήσουμε ξανά το δημόσιο χώρο μας και προετοιμάζει τα επόμενα ταξίδια του... Πού το πάει;
Είσαι φωτογράφος και αρχιτέκτονας. Ποιο έφερε το άλλο; Ποια ήταν η σειρά;
Ανάποδη από ότι συνήθως. Πρώτα σπούδασα φωτογραφία, και επειδή ήθελα να εξειδικευτώ στην αρχιτεκτονική φωτογραφία, πολύ σύντομα κατάλαβα ότι για να κάνεις καλή αρχιτεκτονική φωτογραφία, δεν αρκεί να έχεις σπουδάσει εικόνα. Πρέπει να σπουδάσεις τη φόρμα, τη λειτουργία, οπότε σπούδασα αρχιτεκτονική.
Ποιο είναι το κοινό τους σημείο;
Πάρα πολλά, δεν είναι ένα ή δύο. Ζητήματα αισθητικής, περιεχομένου, ταξιδιού... Αν έχεις τα μάτια και τα αυτιά σου λίγο ανοιχτά, και τα δύο αντικείμενα σε βάζουν στη ζωή του άλλου.
Ποια ήταν η έμπνευσή σου;
Στην αρχαιολογία όλη η υφήλιος κοιτάζει προς τα εδώ, την Ελλάδα. Στη φωτογραφία συμβαίνει το αντίθετο, εμείς κοιτάμε έξω, προς το δυτικό κόσμο: Ευρώπη, Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία και κυρίως ΗΠΑ. Στα πρώτα χρόνια των σπουδών μου ήμουν πάρα πολύ καλός φοιτητής και πάρα πολύ κακός φωτογράφος. Ήμουν στην ώρα μου, έπαιρνα τους βαθμούς μου, αλλά δεν κατάλαβα απολύτως τίποτα. Μετά έφυγα στο εξωτερικό κι εκεί αφέθηκα ελεύθερος. Το έκανα δικό μου σιγά σιγά. Ό,τι έρχεται πιο αργά στην ηλικία, έρχεται και πιο συνειδητοποιημένα. Το ίδιο συμβαίνει και με την αρχιτεκτονική. Πολλές φορές η αρχιτεκτονική «επισκέφθηκε» ανατολικά μοτίβα, αλλά ο δυτικός κόσμος είναι που οδηγεί την κουβέντα. Εμείς ακολουθούμε.
Ποιοι ήταν οι βασικοί άξονες της ομιλίας σου στο TedxThess;
Η ομιλία μου βασίστηκε στις δυο ειδικότητές μου. Ο κόσμος, ο τόπος, το τοπίο, η πόλη, γίνονται καλύτερα άμα τα κοιτάξεις προσεκτικά, αν καταφέρεις να ξεφύγεις από τη γκρίνια και τη στενοχώρια και τους δώσεις με το βλέμμα σου λίγη ομορφιά. Έτσι, αρχίζεις σιγά σιγά και τα σέβεσαι, και τότε γίνονται καλύτερα.
Πώς βλέπεις τις δράσεις πολιτών που παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους και δεν περιμένουν από το κράτος;
Στην κατάσταση που έχουμε φτάσει, ομάδες πολιτών κάνουν πάρα πολλά πράγματα και θα συνεχίσουν να κάνουν. Στις μεγάλες πόλεις του εξωτερικού, Παρίσι, Λονδίνο κλπ, μόλις βγει ο ήλιος ξεχύνονται όλοι στα πάρκα, μόλις φύγει ο ήλιος μαζεύουν τα σκουπίδια τους, τα πετάνε στους κάδους, και γυρνούν σπίτι τους. Γιατί συμβαίνει αυτό; Έχω την εντύπωση ότι εκεί έχουν πεισθεί ότι ο δημόσιος χώρος ανήκει σε όλους. Εμείς, νομίζω, πιστεύουμε ότι ο δημόσιος χώρος δεν ανήκει σε κανέναν, και δημόσιος χώρος για εμάς είναι μόνο το εξοχικό μας, η αυλή μας, το μπαλκόνι μας. Ο μόνος τρόπος για να βελτιωθεί ο δημόσιος χώρος είναι να τον ξανακάνουμε δικό μας.
Αν έπρεπε να χαρακτηρίσεις τη δουλειά σου με τρεις λέξεις ποιες θα ήταν αυτές;
Πολύ δύσκολο, δεν ξέρω αν μπορώ να το κάνω. Ελπίζω ότι είναι συμβολική, ότι δημιουργεί συγκίνηση και όχι τόσο εξήγηση...Να δύο λέξεις!
Άρα οι φόρμες και τα σχήματα δεν οριοθετούν απλά το χώρο αλλά δημιουργούν συναισθήματα;
Θεωρώ ότι σε κάθε δημιουργική δουλειά υπάρχουν δύο άκρες. Από τη μία υπάρχει το περιεχόμενο χωρίς σύνθεση, χωρίς αισθητική, και από την άλλη υπάρχει η αισθητική χωρίς περιεχόμενο. Πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στα δύο γιατί πιστεύω ότι το ένα μπορεί να βοηθήσει το άλλο. Όσο πιο καθαρή είναι η σύνθεση τόσο πιο εύληπτο το περιεχόμενο.
Υπήρξε κάποια στιγμή που έσκυψες πάνω από τη μηχανή για να κάνεις το κλικ και αυτό που είδες σε άγγιξε τόσο που σάστισες για μερικά δευτερόλεπτα;
Πολλές φορές. Για παράδειγμα το 2008 που ήμουν στις ΗΠΑ και ταξίδεψα με το αυτοκίνητο από την Ανατολική ακτή στη Δυτική για δυο μήνες, υπήρχαν πολλές στιγμές που έβλεπα κάτι, σταματούσα, έβγαζα τη μηχανή από το πορτ-μπαγκάζ, την έστηνα, αλλά αυτό που έβλεπα ήταν τόσο δυνατό που τα μάζευα και έφευγα άπραγος. Ήταν αδύνατο να το φωτογραφίσω. Επέλεγα να το ζήσω.
Πώς είναι να ζήσεις ένα δίμηνο roadtrip;
Καταπληκτικό! Τα βρίσκεις με τον εαυτό σου. Είσαι η μοναδική σου παρέα. Μιλάς, γελάς με το παρμπρίζ, ο δρόμος είναι τεράστιος… και η χαρά το ίδιο. Όλα αυξάνονται στο μέγιστο, ιδιαίτερα σε μία χώρα που τόσοι μεγάλοι δημιουργοί το έχουν κάνει πριν από εσένα. Είναι η στιγμή που αποφασίζεις αν θα αναμετρηθείς με τα θηρία ή αν θα παραμείνεις θεατής.
Πόσο σε άλλαξε αυτό το ταξίδι;
Πάρα πολύ. Σαν φωτογράφο, δεν ξέρω σε ποιο βαθμό με επηρέασε... Σαν άνθρωπο όμως, με διαμόρφωσε απολύτως. Πλέον υπάρχουν πολύ λίγα πράγματα που φοβάμαι. Πολύ λίγες προκλήσεις που αφήνω κάτω, ακόμα και αν φαίνονται πολύ δύσκολες. Όσο για τη φωτογραφία από ένα σημείο και μετά απελευθερώθηκα, έκανα καλή δουλειά γιατί έπαψα να ενδιαφέρομαι για το αν θα κάνω καλή δουλειά. Οπότε ελπίζω ότι με επηρέασε μέχρι ένα σημείο και ότι τα καλύτερα έρχονται...
Πόσες διαφορετικές χώρες ανακάλυψες μέσα στις ΗΠΑ με αυτό το ταξίδι;
Η ερώτηση είναι καταπληκτική, γιατί πήγα με άγνοια, νόμιζα ότι είναι μία χώρα. Λάθος. Είναι πενήντα! Η σχέση της Αλαμπάμα με το Σαν Φρανσίσκο είναι η σχέση της Φινλανδίας με την Πορτογαλία. Είναι άλλοι κόσμοι, κάθε χιλιόμετρο άλλη κατάσταση. Γνώρισα ανθρώπους στο Νέο Μεξικό που έβλεπαν την πινακίδα της Νέας Υόρκης στο αυτοκίνητο που είχα νοικιάσει, και με ρωτούσαν πως είναι η Νέα Υόρκη. Τους τρομάζει η Νέα Υόρκη περισσότερο από ότι τρομάζει εμάς.
Από όλες αυτές τις «χώρες» που είδες εκεί ποια θα επέλεγες;
Οι πολιτείες που αν είχα την ευκαιρία θα ήθελα να επισκεφθώ ξανά, είναι η περίφημη τετράδα: Utah, Colorado, NewMexicoκαι Arizona. Σε εκείνη τη ζώνη των ΗΠΑ με τα τοπία τύπου GrandCanyon, νιώθεις σαν να πηγαίνεις πίσω στο χρόνο, σα να έχεις πάει γεωλογικά εκατομμύρια χρόνια πριν όταν ακόμα δεν υπήρχε ο άνθρωπος και υπήρχαν τεράστιες σαύρες. Αυτό που με ενόχλησε περισσότερο, ήταν η φτώχεια. Δεν φανταζόμουν ότι θα έβλεπα δασκάλους να κοιμούνται στα αυτοκίνητά τους και να κάνουν μπάνιο στη δημοτική πισίνα. Ταυτόχρονα αυτό το φαινόμενο το έβλεπες δίπλα σε ό,τι πιο πλούσιο μπορείς να φανταστείς. Αυτό το κοντράστ ομολογώ ήταν δύσκολο.
Ποιο είναι το ταξίδι που θα ήθελες να κάνεις και δεν το έχεις κάνει ακόμα;
Ήθελα πάντα να πάρω ένα αυτοκίνητο από το Παρίσι και να ταξιδέψω μέχρι το Βλαδιβοστόκ, και από εκεί Πεκίνο, Κωνσταντινούπολη και μετά Θεσσαλονίκη. Θα γυρνούσα στο σπίτι σε ένα τρίμηνο. Με όσα έχουν συμβεί όμως τα τελευταία χρόνια στο Αφγανιστάν αυτή η διαδρομή είναι κομμένη στα δύο και δεν υπάρχει πια η δυνατότητα για αυτό το ταξίδι.
Δείτε εδώ την σύντομη video συνέντευξη του Γιώργη Γερόλυμπου με όλα τα extras.
