“Αν για πολύ ατενίσεις μεσ’ την άβυσσο, η άβυσσος θα γυρίσει
μέσα σου”
Ο Philip Dick με τα κείμενα του κατάφερνε κάτι μοναδικό.
Αποδεχόμενος ότι δεν υπάρχει μια και μόνο εκδοχή της πραγματικότητας, προσέφερε
στον αναγνώστη όχι απλά ένα απολαυστικό ανάγνωσμα , αλλά μια πραγματική
αποκάλυψη. Γι’ αυτό θεωρήθηκε από άλλους τρελός, από άλλους μεγαλοφυΐα, ενώ
κάποιοι τρίτοι πίστευαν ότι συνδύαζε και τα δύο στοιχεία. Το σίγουρο πάντως
είναι ότι θεωρείται ως ένας από τους οραματιστές και θεμελιωτές της λογοτεχνίας
που αποκαλούμε science fiction.
Η ζωή και το έργο του
Γεννήθηκε το 1928 στο Σικάγο με την δίδυμη αδερφή του Jane.
Ο θάνατος της αδερφής του έξι εβδομάδες μετά θα στιγματίσει τόσο την ζωή του
όσο και το συγγραφικό του έργο. Η τραυματική εμπειρία του θανάτου της -κοινή εμπειρία σε δίδυμα- συνεισφέρει στο
διπολικό δίλημμα του συγγραφικού του έργου: αληθινό/ψεύτικο, ανθρώπινο/ανδροειδές.
Στην νεανική του ηλικία αρχίζουν να εμφανίζονται οξείς
κρίσεις ιλίγγου , που θα διαγνωστούν ως σχιζοφρένεια. Την διάγνωση αυτή θα
αποσύρουν λίγα χρόνια αργότερα ψυχίατροι και ψυχοθεραπευτές, ισχυριζόμενοι ότι
ο νεαρός Dick ήταν απόλυτα λογικός.
Ο Philip Dick έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην
Δυτική Ακτή μεταξύ San Francisco και Marin County, όπου και παρακολούθησε για
ένα χρόνο το Πανεπιστήμιο του Berkeley. Εργάστηκε κατά καιρούς σε διάφορες
δουλειές , όπως σε δισκοπωλείο, ως πωλητής και για ένα διάστημα παρουσίαζε μια
εκπομπή κλασσικής μουσικής σε τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό. Το 1953 εγκαταλείπει
την δουλειά του για να αφοσιωθεί στο οικονομικά ασταθές επάγγελμα του
συγγραφέα. Πράγματι τα πρώτα χρόνια ήταν δύσκολα και υπέφερε συχνά από φτώχεια
και πείνα, σε σημείο αυτός και η γυναίκα του να τρέφονται με σκυλοτροφές.
Η προσωπική του ζωή ήταν γεμάτο πόνο. Έκανε πέντε γάμους και
απέκτησε τρία παιδιά, λίγες όμως ήταν οι στιγμές της προσωπικής του ευτυχίας. Ο
Dick δενόταν με τις γυναίκες αλλά αυτές
τον εγκατέλειπαν λίγους μήνες μετά τον γάμο τους, εξαιτίας ίσως της συγγραφικής
του παράνοιας και τρέλας, προξενώντας του ατελείωτο πόνο. Έτσι σε πολλά βιβλία
του ενσωματώνει αυτοβιογραφικά στοιχεία: απαισιοδοξία, δυστυχία, άγχη,
αμφιβολία, ανθρώπινο πόνο, χωρίς να αποκλείει όμως την αίσθηση του χιούμορ.
Ο Philip Dick από μικρός είχε επαναστατικές ιδέες και
αμφισβητούσε τα πάντα. Διερωτόταν και αμφέβαλε για την ύπαρξη του σύμπαντος,
του θεού, του ανθρώπινου γένους, ακόμη και του ίδιου του εαυτού. Παρ’ όλα αυτά
αγαπούσε τους συνανθρώπους του και το γεγονός αυτό τον ωθούσε να τοποθετεί τους
ήρωες των μυθιστορημάτων του σε μη πραγματικούς κόσμους, αλλά σε κόσμους που να
πληρούν τις δικές του προϋποθέσεις. Έτσι συνέπασχε με τους ήρωες του, που στην
πραγματικότητα ήταν προβολές των φίλων του και του εαυτού του.
Τάχτηκε κατά του πολέμου του Βιετνάμ και του Nixon, ενώ ήταν
υποστηρικτής των χίπις και του ψυχεδελικού ροκ. Το FBI και η CIA τον είχαν
καταγράψει για αντιαμερικανικές ενέργειες. Μισούσε επίσης τον στρατό και την
αστυνομία, που καταπιέζουν τους ανθρώπους και δεν τους αφήνουν σε ησυχία ενώ,
ως αντιρατσιστής, είχε άριστες σχέσεις
με τους γείτονες του –έγχρωμους- που ανήκαν στους Μαύρους Πάνθηρες.
Έχασε πολλούς φίλους του από ναρκωτικά, ενώ ο ίδιος πήρε
κατά καιρούς πολλές αμφεταμίνες για να μην κοιμάται και μόνο δύο φορές LSD. Να
πως περιγράφει την εμπειρία του: «Μιλούσα σαν τριπαρισμένος… Πήγα κατευθείαν
στην κόλαση, αυτό έγινε. Το τοπίο πάγωσε, είδα ένα σωρό ογκόλιθους γύρω μου,
ακουγόταν ένας πολύ δυνατός βρόντος, ήταν η μέρα της οργής και ο θεός με έκρινε
αμαρτωλό. Αυτό κράτησε χιλιάδες χρόνια και δεν καλυτέρευε καθόλου, μόνο γινόταν
όλο και χειρότερο. Ένιωθα αφόρητο πόνο και μπορούσα να μιλήσω μόνο στα
λατινικά.».
Ο Philip Dick εγκατέλειψε τη γη τον Μάρτιο του 1982, ύστερα
από εγκεφαλικό επεισόδιο. Όπως είχε εκμυστηρευτεί σε φίλο του λίγες μέρες πριν
την αναχώρηση του, ένιωθε ότι είναι και ο ίδιος ανδροειδές (μια ρέπλικα) και
συνεπώς κινδύνευε να «βγει στην σύνταξη».
Σχεδόν όλα του τα έργα αρχίζουν με την βασική προϋπόθεση,
ότι δεν υπάρχει απόλυτη αλήθεια, μια απλή, μοναδική, αντικειμενική
πραγματικότητα, ενώ συχνά αιωρείται η ερώτηση: Τι είναι πραγματικό; Η αίσθηση
που δημιουργείται όταν κοιτάζει κανείς κάτι οικείο σαν να το βλέπει πρώτη φορά,
ήταν ένα από τα ζητήματα που τον απασχόλησε πολύ στην ζωή του, ενώ στο έργο του
εντοπίζονται μεγάλες δόσεις σουρεαλισμού και παραισθήσεων.
Πέρα όμως απ’ τα βασικά θέματα, με τα οποία καταπιάστηκε στα
έργα του ο Dick, ασχολήθηκε ακόμη με ταξίδια στο χρόνο (στο μέλλον, στο
παρελθόν ή και παράλληλα), με εξωγήινους που ρυθμίζουν τη ζωή των ανθρώπων (ελέγχουν τα πάντα, τις
σκέψεις των ανθρώπων, τις κυβερνήσεις), με μεταφυσικά θεϊκά οράματα, με ρομπότ,
παράνοια, ψυχεδελικά φάρμακα και γενικά με τη λογοτεχνία του παραλόγου,
θεματολογία που δικαιολογεί απόλυτα τον τίτλο του οραματιστή και πρωτοπόρου
συγγραφέα.
Τίτλος Εκδόσεις/Έτος
Minority report (The) Μέδουσα/2002
Ubik Parsec/1999
Valis Parsec/1995
Άνθρωπος στο απόρθητο κάστρο (Ο) Parsec/1999
Αντίστροφος κόσμος (Ο) Μέδουσα/1992
Αποζημίωση και άλλα διηγήματα (Η) Anubis/2003
Ασύνδετος χρόνος Parsec/2002
Δόκτωρ Μπλαντμάνεϋ Λυχνάρι/1989
Εισβολή από τον Γανυμήδη Λυχνάρι/1967
Ελεύθερη ραδιοφωνία Αλμπερουθ Parsec/2000
Ελπίζω να φτάσω σύντομα Παραπέντε
Εμείς οι αρειανοί Alien/1994
Έρευνα στο σκοτάδι Alien/1993
Ηλεκτρικό πρόβατο (Το) Παραπέντε/2000
Θεϊκή εισβολή Parsec/1992
Ιστορίες με κοσμικές περιπέτειες Ωρόρα/1986 συλλογικό
Κόλπο Α.Ε. Μέδουσα/1992
Κυλήστε δάκρυα μου, είπε ο αστυνόμος Μέδουσα/1991
Κόσμος του Τζόουνς (Ο) Parsec/2002
Λαβύρινθος θανάτου Μέδουσα/2003
Μετεμψύχωση του Τίμοθυ Άρτσερ (Η) Parsec/1993
Ομοιώματα (Τα) Μέδουσα/1994
Ουμπίκ Εξάντας εξαντλημένο
Ουράνιο μάτι Μέδουσα/1993
Όχι από το εξώφυλλο του Απόπειρα
Παίκτες του Τιτάνα (Οι) Μέδουσα/1992
Πριν από το τέλος του κόσμου Parsec/1998
Συντηρητής των κεραμικών (Ο) Λυχνάρι/1988
Τρία στίγματα του Πάλμερ Ελντριντς (Τα) Παραπέντε/1986
Τριγυρίζοντας σε μικρό τόπο Μέδουσα/2000
Τώρα περίμενε το χτές Λυχνάρι
Φυλές του αλφανού φεγγαριού (Οι) Μέδουσα/1993
Χρυσαφένιος άντρας (Ο) Παραπέντε
Αν και ο
Dick έχει ολοκληρώσει την επίσκεψη του στη γη, εδώ και δύο δεκαετίες, οι
ταινίες που αναμένεται να γυριστούν στο μέλλον –αφού έχουν πουληθεί ή πρόκειται
να πουληθούν έξι βιβλία και τέσσερα διηγήματα του- θα μας ταξιδεύουν στο
εξωγήινο σύμπαν, όπου βρισκόταν πάντα ο Dick.
«Από μικρός ήθελα να γίνω ποιητής. Έγινα ποιητής και μάλιστα
αρκετά καλός. Εκείνο όμως που δεν έβλεπα ήταν τα λεφτά.»
Επίσημη ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο: www.philipdick.com
